Op zaterdag 22 november 2024, om 11:00 uur, klonk de stem van Gerdi Verbeet door de zalen van de bibliotheek in Deurne — een rustige plek die plotseling het middelpunt werd van Nederlandse taalgevoel. De Groot Dictee der Nederlandse Taal 2024 was begonnen. Voor de achtste keer sinds 2017 zat het land stil, pen in hand, terwijl duizenden luisteraars mee schreven bij hun koffie, in de trein, of op hun werkplek. En toen de laatste woorden van het tekstje ‘Rotterdam’ waren uitgesproken, stond Suzanne Luiken, 27, uit Helmond, als winnares op. Met slechts drie fouten in een tekst vol knopen als wolkeloos, stante pede en oud-burgemeester, was ze de meest nauwkeurige van alle deelnemers. Een prestatie die zelfs de professionele taalexperts onder de klok hield.
De laatste keer voor Frits Spits
De presentatie van Frits Spits was dit jaar iets bijzonders. Na acht jaar als gezicht van het dictee, kondigde hij aan: ‘De laatste keer. Dat is waar.’ Zijn stem klonk zacht, bijna ontroerd. Hij lachte, maar er zat een vleugje nostalgie in. ‘Maar waar ik nu al naar uitkijk, is naar het dictee van volgend jaar. Het lijkt me geweldig om dan echt mee te mogen doen. Want dat is toch wat iedereen wil die van spelling houdt.’ Het was geen afscheid in de zin van een einde — het was een overgang. Een handover aan de toekomst. De organisatie, KRO-NCRV, heeft nog geen opvolger aangekondigd. Maar de verwachting is groot. Wie zal de rol van de rustige, met een vleugje humor doordrenkte presentator op zich nemen?
De tekst: ‘Rotterdam’ als taalproef
Het dicteetekstje, geschreven door taalexpert Wim Daniëls, was geen gewone test. Het was een meesterstuk van taalvormgeving. Een stuk over de stad Rotterdam, vol met woorden die de Groene Boekje en De Dikke Van Dale op de proef stelden. On-Nederlandse met een koppelteken? Poëet met of zonder accent? Tweehonderdvijfenzeventig als één woord? Het was een spelletje met regels die zelfs veel Nederlanders niet meer kennen. En toch: de bedoeling was niet om te straffen, maar te verbinden. ‘Een dictee met een paar lastige woorden, maar vooral een dictee dat maakbaar is voor iedereen die de spellingregels beheerst,’ stond op de website van NPO Radio 1. En dat is precies wat het was.
De deelnemers: van burgemeester tot cabaretier
De 20 bekende deelnemers waren een spiegel van Nederland. Greet Buter, 58, burgemeester van Deurne, probeerde het met een lach. Gerard van Maasakkers, zanger en bekende stem, zocht naar het juiste woord bij ‘dribbelende’. En dan was er Frank van Pamelen, 55, tekstschrijver en cabaretier. Met vijf fouten was hij de beste van de beroemdheden — en dat terwijl de gemiddelde foutenaantal bij prominente deelnemers op twintig lag. Dat is meer dan dubbel zo veel als de gemiddelde luisteraar, die tien fouten maakte. Het is een ironisch beeld: de mensen die met taal werken, doen het vaak slechter dan gewone mensen die gewoon goed luisteren.
De jury: wie bepaalt wat goed is?
De beoordeling lag in handen van twee toonaangevende taalhelden: Vibeke Roeper, directeur van Genootschap Onze Taal, en Ton den Boon, hoofdredacteur van De Dikke Van Dale. Ze hielden de Green Booklet en de laatste editie van de woordenboek bij de hand. Geen gevoel, geen subjectiviteit. Alleen de officiële regels. En dat maakt het dictee zo uniek. Het is geen taalquiz, geen spelletje met trivia. Het is een eerbiedige herinnering aan een systeem dat nog steeds bestaat — en dat we nog steeds kunnen leren.
Wat blijft er na het dictee?
De opnames van het dictee zijn direct na de uitzending beschikbaar op NPO Radio 1’s website en op YouTube. Iedereen kan het nog eens meeschrijven. Dat is ook het krachtige van dit evenement: het is niet alleen een wedstrijd, maar een openbare les. In een tijd waarin tekstcorrectie en AI-hulpmiddelen de spelling steeds meer overnemen, blijft het Groot Dictee een plek waar taal nog steeds een actieve, bewuste keuze is. Het is geen ouderwetse traditie — het is een verzet tegen verwaarlozing.
De toekomst: 2025 en verder
De volgende editie staat al vast: zaterdag 22 november 2025. Opnieuw in Deurne. Opnieuw met een nieuwe tekst. En opnieuw met een nieuwe presentator. Wie dat wordt, is nog onbekend. Maar één ding is zeker: de liefde voor de Nederlandse spelling leeft. En dat, meer dan wie er wint, is de echte winst.
Frequently Asked Questions
Wie was de winnaar van het Groot Dictee 2024 en hoeveel fouten maakte ze?
De winnaar van het Groot Dictee 2024 was Suzanne Luiken, een 27-jarige vrouw uit Helmond, die slechts drie spellingfouten maakte in een complexe tekst van ruim 400 woorden. Dat is het laagste aantal fouten van alle 40 deelnemers — zowel de beroemdheden als de luisteraars. Haar prestatie was zo opvallend dat de jury haar als ‘een uitzonderlijk taalgevoel’ omschreef.
Waarom maakten bekende deelnemers gemiddeld meer fouten dan gewone luisteraars?
Hoewel bekende deelnemers met taal werken, zijn ze vaak minder bekend met de officiële spellingregels omdat ze hun hele carrière op stijl, ritme en klinkervariatie bouwen. Luisteraars daarentegen, die het dictee thuis meeschrijven, hebben vaak de tijd om rustig na te denken, terwijl de beroemdheden onder druk staan en soms op ‘gevoel’ vertrouwen. De gemiddelde luisteraar maakte tien fouten, de prominente deelnemers twintig.
Welke woorden in het dictee 2024 waren het moeilijkst?
De meest lastige woorden waren on-Nederlandse (met koppelteken), stante pede (Latijns, geen hoofdletter), poëet (met accent, niet ‘poët’), en tweehonderdvijfenzeventig als één woord. Ook goudenmedaillewinnaar en nachtburgemeester leidden tot veel verwarring. Deze woorden zijn bewust gekozen omdat ze de grenzen van de officiële spelling uitdrukken — en omdat ze vaak foutief geschreven worden, zelfs in de media.
Wie schreef het dicteetekstje en wie las het voor?
Het dicteetekstje ‘Rotterdam’ werd geschreven door taalexpert Wim Daniëls, een vaste schrijver voor het Groot Dictee. Het werd voorgelezen door Gerdi Verbeet, voormalig voorzitter van de Tweede Kamer, die met een heldere, rustige stem de woorden uitsprak — een keuze die de ernst en de eerbied voor de taal benadrukte.
Wat is de rol van Genootschap Onze Taal en De Dikke Van Dale?
Genootschap Onze Taal zorgt voor de taalkundige integriteit van het evenement, terwijl De Dikke Van Dale als officiële spellingautoriteit fungeert. Samen bepalen ze wat als ‘correct’ geldt. Zonder hun samenwerking zou het dictee geen officiële status hebben. Ze zijn de bewakers van de regels — niet als beperking, maar als basis voor een levende taal.
Waarom is het Groot Dictee belangrijk in een tijd van spellingscontrole en AI?
In een tijd waarin spellingscontrole automatisch fouten corrigeert, blijft het Groot Dictee een plek waar mensen zelf moeten denken. Het versterkt bewustzijn: spelling is geen technologie, maar een cultuur. Het verbindt generaties. Het laat zien dat taal niet iets is wat je automatisch krijgt — maar iets wat je moet leren, oefenen en waarderen. Dat is waardevol — en zeldzaam.
