De wereldwijde fast fashion-industrie stoot jaarlijks zoveel CO2 uit als alle internationale vluchten en zeevaart samen — 10% van de wereldwijde klimaatverontreiniging. Dat blijkt uit nieuwe gegevens van UniformMarket uit 2025, en het is geen kwestie van toekomstig risico: de schade is al zichtbaar in onze rivieren, oceanen en kledingkasten. In 2015 verbruikte de sector al 141 miljard kubieke meter water, een cijfer dat naar verwachting in 2025 oploopt naar 170 miljard. En terwijl we ons zorgen maken over droogtes, wordt elke Sarah Beth Gleeson van Baleena gewaarschuwd dat een enkele wasbeurt meer dan 700.000 microplastics vrijmaakt — genoeg om de hele wereldzee te verontreinigen. Het is geen kwestie van vergeten kleding in de kast. Het is een systeem dat op hol is geslagen.
Hoe fast fashion de aarde verwoest
De mode-industrie is de op één na grootste waterverbruiker ter wereld. Een enkel katoenen T-shirt kost 2.700 liter water — dat is wat een persoon gedurende tweeënhalf jaar drinkt. Een paar jeans? 2.000 gallon. Dat is geen vergissing. Dat is ontwerp. En het gaat niet alleen om water. De productie van 1 kilogram stof genereert gemiddeld 23 kilogram CO2, voornamelijk omdat 57% van alle vezels wereldwijd nu virgin polyester is, gemaakt uit aardolie. Ja, je kleding is gemaakt van fossiele brandstoffen. En het wordt erger: door 2030 zal 73% van alle textielvezels synthetisch zijn, waarvan 85% polyester. Dat betekent dat bijna drie op vier kledingstukken uit aardolie komen. En die stof breekt niet af. Hij duurt meer dan 200 jaar. Terwijl we hem dragen, wassen en wegwerpen, stoten we jaarlijks 1,2 miljard ton CO2 uit. In 2023/2024 was dat 944 miljoen ton — een stijging van 7% ten opzichte van het jaar ervoor. De eerste stijging sinds 2019. De reden? Shein en andere ultra-fast-fashionmerken die binnen tien dagen een nieuw model van ontwerp naar winkelbrug kunnen brengen. Dat is geen innovatie. Dat is verspilling op industriële schaal.
De afvalberg die we dragen
85% van alle kleding eindigt in de vuilnisbelt. Dat is geen uitzondering. Dat is de norm. Volgens de VN is dat gelijk aan een volle vrachtwagen met textiel die elke seconde wordt weggegooid. En het is geen kwestie van oude kleren. Veel kleding wordt na zeven tot tien dragen al weggegooid. Dat kost consumenten wereldwijd 460 miljard dollar per jaar — geld dat in de prullenbak verdwijnt. En het slechte nieuws? Het is niet alleen de hoeveelheid. Het is de kwaliteit. De meeste kleding is zo goed als niet herbruikbaar, omdat het gemaakt is van mengsels van polyester en katoen die niet te scheiden zijn. Recycling? Bijna onmogelijk. Daarom eindigt 95% van de afvalkleding in stortplaatsen of wordt verbrand. In de tussentijd zenden onze wasmachines elke week half een miljoen plastic vezels uit — genoeg om 50 miljard flessen te vervangen. Die vezels zijn nu overal: in de diepzee, in de lucht, zelfs in ons bloed. Sarah Beth Gleeson noemt het een ‘stilzwijgende vergiftiging’. En het wordt erger.
De groene schijn van grote merken
Terwijl de industrie als geheel opschuift, proberen sommige grote spelers hun imago te redden. H&M heeft zijn scope-3-uitstoot tussen 2019 en 2024 met 23% verlaagd, dankzij investeringen in hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Fast Retailing (de moeder van Uniqlo), Puma en Inditex (eigenaar van Zara) doen hetzelfde. Ze gebruiken nu meer gerecycleerd katoen, stoppen met kolen, en testen AI om te voorspellen wat er daadwerkelijk verkocht wordt — in plaats van te produceren en te hopen. Zara gebruikt al al jaren algoritmes om te voorkomen dat er te veel kleding wordt gemaakt. Maar dat zijn patchworkoplossingen. Ze veranderen niet het fundament: de behoefte aan steeds meer, steeds sneller, steeds goedkoper. En terwijl H&M en Zara hun emissies verlagen, stijgt de totale uitstoot van de sector. Het is alsof je een brand blust met een emmer water, terwijl iemand anders de olie aanstopt.
Wat er echt helpt: biologisch katoen en een nieuw model
Er is een oplossing. En die heet biologisch katoen. Volgens Carbon Trail verbruikt het 91% minder water en produceert het 46% minder CO2 dan conventioneel katoen. Het is niet perfect — het vraagt nog steeds land en arbeid — maar het is een sprong naar voren. En dan zijn er de technologieën. Baleena heeft een wasmachinefilter ontwikkeld dat microplastics opvangt. Dat is slim, maar het lost het probleem niet op. Het lost het symptoom op. De echte oplossing? Een circulair model. Kleding lenen, hergebruiken, repareren, herwerken. Niet kopen, wegwerpen, kopen. De EU werkt aan wetgeving die merken verplicht om duurzamer te produceren, maar tot nu toe is dat nog geen verplichting. En dan is er nog een ongemakkelijke waarheid: als we niet minder kleding kopen, dan helpt geen technologie. Geen filter. Geen AI. Geen biologisch katoen. De industrie is afhankelijk van consumptie. En consumptie is het probleem.
Wat komt er aan?
De Verenigde Naties waarschuwen: zonder structurele veranderingen zal de uitstoot van textielproductie tegen 2030 met 60% stijgen. Dat betekent dat de mode-industrie uiteindelijk meer CO2 zal uitstoten dan de luchtvaart en zeevaart samen — en dat is al onacceptabel. In Nederland ziet de overheid de druk groeien. De Kamer wil een ‘reparatierecht’ voor kleding, en er is een groeiende beweging van jonge consumenten die kopen op tweedehands platforms zoals Depop en ThredUp. Maar de vraag is: kunnen we het tempo van verandering versnellen voordat de klimaatgrenzen zijn overschreden? De industrie heeft 20 jaar nodig om zich te herstellen. We hebben 5.
De verantwoordelijkheid ligt bij ons allemaal
De grote merken maken geld. De overheden wachten. De consumenten kopen. En de aarde draagt. Maar wat als we ophouden met kopen? Wat als we de kleding die we hebben, langer dragen? Wat als we een tweedehands T-shirt kopen in plaats van een nieuwe? Het is geen perfecte oplossing. Maar het is een begin. En in een wereld waar elke wasbeurt 700.000 microplastics vrijmaakt, is elk stukje kleding dat we niet wegwerpen, een daad van weerstand.
Frequently Asked Questions
Hoeveel water verbruikt fast fashion echt per jaar?
De fast fashion-industrie verbruikt ongeveer 141 miljard kubieke meter water per jaar — een cijfer dat naar verwachting in 2025 stijgt naar 170 miljard. Dat is meer dan de jaarlijkse waterhoeveelheid van 200 miljoen mensen. Een enkel katoenen T-shirt kost 2.700 liter water — genoeg voor een persoon om tweeënhalf jaar te drinken.
Waarom is polyester zo schadelijk voor het milieu?
Polyester is gemaakt van aardolie, en de productie van 1 kilogram ervan geeft 23 kilogram CO2 uit. Het is niet biologisch afbreekbaar en duurt meer dan 200 jaar om te verteren. Bovendien lost het tijdens het wassen microplastics uit — 500.000 ton per jaar, wat gelijk is aan 50 miljard plastic flessen. Het vormt nu 85% van alle synthetische vezels en zal tegen 2030 73% van alle textielvezels uitmaken.
Wat doen H&M, Zara en Uniqlo om hun impact te verminderen?
H&M heeft zijn scope-3-uitstoot met 23% verlaagd tussen 2019 en 2024 door hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Zara gebruikt AI om overproductie te verminderen, en Uniqlo’s moederbedrijf Fast Retailing heeft kolen uit de productie geschrapt. Maar al deze inspanningen worden tenietgedaan door de groeiende productie van ultra-fast-fashionmerken zoals Shein, die de totale sectoruitstoot doen stijgen.
Hoeveel kleding wordt daadwerkelijk gerecycled?
Minder dan 1% van alle kleding wordt daadwerkelijk gerecycled tot nieuwe kleding. De meeste kleding wordt ‘recycled’ door verbranding of naar stortplaatsen te sturen, omdat de vezels (zoals polyester-katoen-mengsels) niet te scheiden zijn. Technologie om dit op te lossen bestaat, maar is duur en nog niet schaalbaar.
Wat is de rol van consumenten in deze crisis?
Consumenten dragen de verantwoordelijkheid door 85% van de kleding weg te gooien. Ze kopen gemiddeld 60% meer kleding dan in 2000, en dragen de meeste stukken slechts zeven tot tien keer. Als consumenten minder kopen, langer dragen en tweedehands kopen, zou de industrie gedwongen zijn om te veranderen. De macht ligt bij de portemonnee.
Zijn biologisch katoen en microplastic-filters een oplossing?
Biologisch katoen verlaagt het watergebruik met 91% en de emissies met 46%, wat een belangrijke verbetering is. Microplastic-filters zoals die van Baleena helpen bij het stoppen van vezels in de afwatering, maar lossen het probleem van overconsumptie niet op. Ze zijn een tijdelijke oplossing — geen systeemverandering. De echte oplossing is minder kleding produceren en meer hergebruiken.
